قرار داد، در ساده‌ترین تعریف، توافقی الزام‌آور بین دو یا چند شخص (حقیقی یا حقوقی) است که بر اساس آن، طرفین تعهداتی را در قبال یکدیگر می‌پذیرند. این توافق می‌تواند شفاهی یا کتبی باشد، اما برای اطمینان و جلوگیری از بروز اختلافات احتمالی، معمولاً به صورت کتبی تنظیم می‌شود.
در این مقاله ما سعی بر این داریم که شما را با مراحل نوشتن قرارداد مطمئن و بدون اشتباه آشنا کنیم و لازم است بدانید که قرارداد یک سند قانونی است که حقوق و تکالیف طرفین را مشخص می‌کند و در صورت تخلف هر یک از طرفین از تعهدات خود، طرف دیگر می‌تواند از طریق مراجع قانونی پیگیری نماید.
مراحل گام به گام نوشتن قرارداد
برای نوشتن قرارداد مطمئن و بدون اشتباه باید مراحل زیر را به صورت گام به گام طی کنید:
مشخص کردن طرفین قرارداد
- اطلاعات کامل هویتی و نشانی طرفین قرارداد (شامل نام، نام خانوادگی، شماره شناسنامه/شناسه ملی، آدرس دقیق و کد پستی) باید به طور واضح ذکر شود.
- در صورت وجود نماینده قانونی، مشخصات و مدارک نمایندگی او نیز باید قید گردد.
- تعیین دقیق سمت هر یک از طرفین (مانند خریدار، فروشنده، موجر، مستاجر و غیره) برای نوشتن قرارداد ضروری است.
موضوع قرارداد
- موضوع قرارداد باید به طور دقیق و بدون ابهام در زمان نوشتن قرارداد مشخص شود.
- جزئیات مربوط به کالا، خدمات یا تعهدات مورد توافق باید به روشنی ذکر گردد.
- در صورت لزوم، مشخصات فنی، مقدار، کیفیت و سایر ویژگی های مرتبط با موضوع قرارداد باید تعیین شود.
مبلغ و نحوه پرداخت
- مبلغ کل قرارداد به صورت دقیق و با واحد پولی مشخص باید درج شود.
- نحوه پرداخت (نقدی، اقساطی، چکی و غیره) و زمان‌بندی پرداخت ها در زمان نوشتن قرارداد باید به وضوح تعیین گردد.
- در صورت وجود پیش پرداخت، مبلغ و زمان پرداخت آن مشخص شود.
مدت قرارداد
- تاریخ شروع و خاتمه قرارداد باید به طور دقیق تعیین شود.
- در صورت وجود شرایط خاص برای تمدید قرارداد، آن شرایط نیز باید ذکر گردد.
تعهدات طرفین
- تعهدات هر یک از طرفین به صورت جداگانه و با جزئیات کامل در زمان نوشتن قرارداد باید نوشته شود.
- وظایف، مسئولیت ها و اقداماتی که هر طرف ملزم به انجام آن است، باید به روشنی مشخص گردد.
شرایط فسخ قرارداد
- شرایطی که بر اساس آن هر یک از طرفین می توانند قرارداد را فسخ کنند، باید به طور واضح تعیین شود.
- مهلت و نحوه اعلام فسخ در زمان نوشتن قرارداد باید مشخص گردد.
ضمانت اجرا
در صورت عدم انجام تعهدات توسط هر یک از طرفین، ضمانت اجراهای در نظر گرفته شده (مانند وجه التزام) باید به طور دقیق در زمان نوشتن قرارداد تعیین شود.
نحوه حل اختلاف
روش حل اختلافات احتمالی ناشی از اجرای قرارداد (مانند مذاکره، داوری، مراجعه به دادگاه) باید مشخص گردد.
سایر شروط
سایر توافقات و شروطی که طرفین بر آن در زمان نوشتن قرارداد توافق دارند و با مفاد قانونی مغایر نیست، می تواند در این بخش ذکر شود.
پیوست ها
- در صورت وجود مدارک و مستندات مرتبط با قرارداد، باید به آنها اشاره شده و به قرارداد پیوست گردند.
- اولویت اسناد پیوست نسبت به متن اصلی قرارداد در صورت مغایرت باید مشخص شود.
نکات مهم نوشتن قرارداد
- قرارداد باید در چند نسخه (به تعداد طرفین) تنظیم و تمام صفحات آن توسط تمامی طرفین امضا شود.
- تاریخ تنظیم قرارداد باید به طور دقیق درج گردد.
- از به کار بردن عبارات مبهم و دوپهلو خودداری شود.
- در صورت نیاز، از مشاوره حقوقی تخصصی بهره بگیرید.
ویژگی‌های اصلی یک قرارداد
- توافق (رضایت): وجود اراده و رضایت آزادانه تمامی طرفین برای ایجاد تعهد ضروری است. هیچ‌کس نمی‌تواند به اجبار وارد یک قرارداد شود.
- اهلیت طرفین: طرفین قرارداد باید از اهلیت قانونی برخوردار باشند، به این معنی که عاقل، بالغ و رشید باشند و ممنوعیتی برای انجام معامله نداشته باشند.
- موضوع معین: موضوع قرارداد باید مشخص و معین باشد و ابهامی در آن وجود نداشته باشد. همچنین، موضوع قرارداد باید مشروع و قانونی باشد.
جهت قانونی (سبب): هدف و انگیزه طرفین از انعقاد قرارداد باید مشروع و قانونی باشد و نباید مغایر با نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد. - الزام‌آور بودن: پس از انعقاد صحیح قرارداد، طرفین ملزم به اجرای تعهدات خود هستند و نمی‌توانند به طور یک‌طرفه آن را فسخ کنند، مگر در موارد پیش‌بینی شده در قانون یا خود قرارداد.
سوالات متداول
اولین قدم در نوشتن قرارداد چیست؟
توافق اولیه و تعیین موضوع.
چه اطلاعاتی از طرفین باید در قرارداد ذکر شود؟
نام، نام خانوادگی/نام شرکت، شماره شناسنامه/شناسه ملی، آدرس دقیق.
موضوع قرارداد باید چگونه تعیین شود؟
دقیق، واضح و بدون ابهام.
آیا مبلغ قرارداد باید حتماً مشخص باشد؟
بله، به طور دقیق و با واحد پولی معین.
منظور از “مدت قرارداد” چیست؟
تاریخ شروع و پایان اجرای تعهدات.
