نفقه، از جمله حقوق مالی مهمی است که شرع و قانون برای زن در طول زندگی مشترک و حتی پس از آن در شرایط خاص، در نظر گرفته است. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن حق دارد برای دریافت آن از طریق مراجع قانونی اقدام کند. این مقاله به صورت گام به گام، مراحل شکایت برای دریافت نفقه را توضیح می‌دهد.
مراحل شکایت برای دریافت نفقه چیست ؟
برای دریافت نفقه شما باید یک سری مراحل رو به صورت گام به گام طی کنید تا در کارتان موفق شوید. در حالت کلی برای دریافت نفقه بهتر است از یک وکیل مطالبه نفقه کمک بگیرید تا بتوانید بدون استرس و نگرانی نفقه ی خودتان را مطالبه کنید.
مراجعه به دادگاه خانواده
اولین و مهم‌ترین مراحل شکایت برای دریافت نفقه، مراجعه به دادگاه خانواده است. پرونده‌های مربوط به نفقه در صلاحیت این دادگاه قرار دارند. شما می‌توانید به صورت حضوری به دادگاه مراجعه کرده و فرم‌های لازم را دریافت کنید یا با استفاده از سامانه ثنا، دادخواست خود را به صورت الکترونیکی ثبت نمایید.
ثبت‌نام در سامانه ثنا (در صورت عدم ثبت‌نام قبلی)
برای پیگیری قضایی در ایران، ثبت‌نام در سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی (ثنا) الزامی است. اگر قبلاً در این سامانه ثبت‌نام نکرده‌اید، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و مراحل ثبت‌نام و احراز هویت خود را تکمیل کنید. پس از ثبت‌نام، یک نام کاربری و رمز عبور به شما داده خواهد شد که از طریق آن می‌توانید تمامی ابلاغیه‌های قضایی مربوط به پرونده خود را مشاهده کنید.
تنظیم و ثبت دادخواست نفقه
پس از ثبت‌نام در سامانه ثنا، یکی از مراحل شکایت برای دریافت نفقه، تنظیم و ثبت دادخواست نفقه می‌رسد. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با دقت انجام شود:
- محتوای دادخواست: در دادخواست باید اطلاعات کامل زوجین (نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس)، مشخصات عقدنامه، تاریخ ازدواج و مهم‌تر از همه، میزان نفقه‌ای که خواهان هستید و دلایل عدم پرداخت نفقه توسط زوج به وضوح قید شود.
- پیوست‌ها: لازم است که تصویر مصدق عقدنامه به دادخواست پیوست شود. همچنین، اگر مدارکی دال بر تمکن مالی زوج یا نیاز مالی زوجه وجود دارد، می‌توانید آن‌ها را نیز ضمیمه کنید.
- میزان نفقه: در تعیین میزان نفقه، وضعیت مالی مرد، موقعیت اجتماعی زن (شأن خانوادگی او قبل از ازدواج)، نیازهای زن (پوشاک، خوراک، مسکن، اثاث منزل، هزینه درمان، خادم در صورت عادت و یا احتیاج به علت بیماری) و هزینه‌های زندگی در منطقه سکونت، مورد توجه قرار می‌گیرد.
نکته مهم: شما می‌توانید از دادگاه درخواست تعیین نفقه معوقه (نفقه‌های گذشته که پرداخت نشده‌اند) و همچنین نفقه جاری (نفقه از زمان حال به بعد) را داشته باشید.
- ثبت دادخواست: دادخواست تنظیم شده باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به صورت الکترونیکی ثبت شود.
تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به زوج
پس از ثبت دادخواست، پرونده شما به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود و وقت رسیدگی تعیین خواهد شد. سپس، ابلاغیه رسمی حاوی تاریخ و ساعت جلسه دادگاه و همچنین یک نسخه از دادخواست شما، از طریق سامانه ثنا برای زوج (خوانده) ارسال می‌شود.
جلسه دادگاه و اظهارات طرفین
در تاریخ و ساعت مقرر، هر دو طرف (زوج و زوجه) باید در دادگاه حاضر شوند. در این جلسه:
- اظهارات زوجه: شما باید دلایل و مستندات خود را برای درخواست نفقه ارائه دهید.
- اظهارات زوج: زوج نیز می‌تواند دلایل خود را برای عدم پرداخت نفقه بیان کند. ممکن است او ادعا کند که نفقه پرداخت کرده است یا عدم تمکین زوجه را دلیل عدم پرداخت نفقه بداند.
- استماع شهود (در صورت لزوم): در صورت نیاز، دادگاه ممکن است به اظهارات شهود هر یک از طرفین نیز گوش دهد.
ارجاع به کارشناسی نفقه
در اکثر پرونده‌های نفقه، دادگاه برای تعیین دقیق میزان نفقه، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری در امور نفقه ارجاع می‌دهد. کارشناس با بررسی عواملی مانند وضعیت مالی مرد، شأن اجتماعی زن، و هزینه‌های زندگی، مبلغ مناسبی را به عنوان نفقه تعیین و به دادگاه گزارش می‌دهد. این مرحله ممکن است مدتی به طول انجامد.
صدور رأی و حکم دادگاه
پس از دریافت نظریه کارشناس و بررسی تمامی مدارک و اظهارات طرفین، دادگاه رأی خود را صادر می‌کند. در صورت اثبات حقانیت شما، دادگاه حکم به پرداخت نفقه (معوقه و/یا جاری) توسط زوج خواهد داد. این حکم از طریق سامانه ثنا به طرفین ابلاغ می‌شود.
اجرای حکم و دریافت نفقه
اگر زوج پس از صدور حکم، از پرداخت نفقه خودداری کند، شما می‌توانید درخواست اجرای حکم را از دادگاه بخواهید. در این مرحله:
مراجعه به واحد اجرای احکام
در آخرین مراحل شکایت برای دریافت نفقه، با در دست داشتن حکم قطعی دادگاه، به واحد اجرای احکام دادگاه مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه کنید.
اگر زوج همچنان از پرداخت نفقه خودداری کند، می‌توانید درخواست توقیف اموال وی (مانند حساب بانکی، حقوق، اتومبیل، ملک) را تا میزان نفقه تعیین شده، از واحد اجرای احکام داشته باشید.
نکات
- وکیل: حضور وکیل متخصص در تمامی این مراحل می‌تواند به شما کمک شایانی کند، زیرا او با رویه‌ها و قوانین آشنایی کامل دارد و می‌تواند از حقوق شما به بهترین شکل دفاع کند.
- تمکین: یکی از دفاعیات رایج مرد در پرونده نفقه، عدم تمکین زوجه است. اگر زن بدون دلیل موجه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند، ممکن است حق نفقه او ساقط شود.
- عسر و حرج: اگر عدم پرداخت نفقه منجر به عسر و حرج (سختی و مشقت) برای زن شود، او می‌تواند از این بابت نیز درخواست طلاق کند.
سوالات متداول
اولین قدم از مراحل شکایت برای دریافت نفقه چیست؟
مراجعه به دادگاه خانواده و ثبت دادخواست نفقه.
آیا برای شکایت برای دریافت نفقه نیاز به وکیل است؟
خیر، اجباری نیست، اما حضور وکیل متخصص می‌تواند به روند پرونده کمک زیادی کند.
آیا باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کنم؟
بله، برای ثبت دادخواست و دریافت ابلاغیه‌های قضایی، ثبت‌نام در سامانه ثنا الزامی است.
چه مدارکی برای ثبت دادخواست نفقه لازم است؟
اصلی‌ترین مدرک، تصویر مصدق عقدنامه است.
آیا می‌توانم نفقه‌های گذشته را مطالبه کنم؟
بله، شما می‌توانید نفقه معوقه (گذشته) و همچنین نفقه جاری (از زمان حال به بعد) را مطالبه کنید.
