یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها پس از جدایی، تقسیم اموال بعد از طلاق است. بسیاری از زوجین نمی‌دانند چه اموالی شامل این تقسیم می‌شود، چه حقوقی برای هر طرف در نظر گرفته شده، و چه روندی باید طی شود تا عدالت رعایت گردد. در این مقاله به بررسی کامل قوانین، مراحل، و نکات مهم مربوط به تقسیم دارایی‌ها پس از طلاق می‌پردازیم.
تقسیم اموال بعد از طلاق چیست؟
تقسیم اموال بعد از طلاق به معنای مشخص‌کردن سهم هر یک از زوجین از اموالی است که طی دوران زندگی مشترک به‌دست آمده. این موضوع بیشتر در مورد اموال منقول و غیرمنقول مثل ملک، خودرو، حساب بانکی و وسایل زندگی مطرح است.
تقسیم اموال بعد از طلاق یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین مراحل جدایی است و قوانین مربوط به آن در ایران بر اساس نوع اموال و شرایط به دست آوردن آن‌ها متفاوت است. به طور کلی، اموالی که پس از طلاق باید تعیین تکلیف شوند به دو دسته اموال منقول و غیرمنقول و همچنین اموال مشترک و اختصاصی تقسیم می‌شوند.
طبق قانون ، اموال شخصی افراد به خودشان تعلق دارد، اما اموالی که در نتیجه تلاش مشترک در دوران ازدواج به‌دست آمده، می‌تواند مشمول تقسیم باشد.
تقسیم اموال در قانون ایران چگونه است؟
در قانون ایران اصل بر این است که اموال متعلق به هر شخص، به خودش تعلق دارد. اما در مواردی خاص، برخی حقوق برای زن در نظر گرفته شده است که به او اجازه می‌دهد بخشی از دارایی مرد را مطالبه کند. این موارد عبارت‌اند از:
شرط تنصیف اموال
اگر مرد در ضمن عقد نکاح یا پس از آن، شرط کند که در صورت وقوع طلاق، نیمی از اموال خود را به زن بدهد، این شرط معتبر است. این شرط به نام شرط تنصیف شناخته می‌شود و باید در سند رسمی ازدواج ثبت شده باشد. شرط تنصیف در صورتی اجرا می‌شود که:
- طلاق به درخواست مرد باشد.
- زن ناشزه (یعنی ترک زندگی زناشویی نکرده باشد).
- شرط در دفتر ازدواج درج شده باشد.
اجرت‌المثل ایام زوجیت
طبق قانون، اگر زن در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که شرعاً وظیفه‌اش نبوده (مثل خانه‌داری، بچه‌داری، شست‌وشو و…)، و قصد تبرع نداشته باشد، می‌تواند برای این کارها اجرت‌المثل بگیرد. این مبلغ با نظر دادگاه و کارشناس محاسبه می‌شود.
نحله
اگر اجرت‌المثل به زن تعلق نگیرد (مثلاً اثبات نشود که قصد تبرع نداشته)، ممکن است دادگاه به زن نحله بدهد. نحله مبلغی است که به‌عنوان هدیه و لطف از طرف مرد پرداخت می‌شود و میزان آن به توان مالی مرد بستگی دارد.
چه اموالی مشمول تقسیم هستند؟
اموالی که ممکن است بین زن و مرد تقسیم شوند شامل موارد زیرند:
- ملک یا خانه‌ای که در دوران زناشویی خریداری شده
- خودرو یا وسایل خانه
- حساب‌های بانکی مشترک
- سهام یا دارایی‌های مالی کسب‌شده در طول زندگی مشترک
توجه: اموالی که قبل از ازدواج وجود داشته یا از طریق ارث یا هدیه به یکی از طرفین رسیده، معمولاً مشمول تقسیم نیست.
مراحل تقسیم اموال بعد از طلاق
- طرح دعوا: یکی از طرفین (یا هر دو در طلاق توافقی) دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده تقدیم می‌کند.
- رسیدگی دادگاه: دادگاه به موضوع طلاق رسیدگی کرده و در صورت صدور حکم طلاق، به موضوع تقسیم اموال نیز می‌پردازد.
- ارائه مدارک: زوجین موظف به ارائه مدارک مربوط به مالکیت اموال، تاریخ تحصیل آن‌ها و هرگونه سند یا مدرکی که ادعای آن‌ها را ثابت کند، هستند.
- کارشناسی: در صورت نیاز، دادگاه ممکن است اموال را به کارشناس ارجاع دهد تا ارزش آن‌ها تعیین شود.
- صدور حکم: دادگاه با توجه به مدارک ارائه شده، نوع اموال (مشترک یا اختصاصی) و وجود یا عدم وجود شرط تنصیف، حکم تقسیم اموال را صادر می‌کند.
- اجرای حکم: پس از صدور حکم قطعی، مراحل اجرایی تقسیم اموال طبق حکم دادگاه انجام می‌شود.
شما می توانید جهت طرح دعوا و تقسیم اموال بعد از طلاق از یک مشاوره حقوقی خانواده مشورت بگیرید و مراحل کارتان را به او بسپارید.
نکات مهم درباره تقسیم اموال بعد از طلاق
- زن و مرد می‌توانند قبل از طلاق، با توافق کتبی نسبت به تقسیم اموال اقدام کنند.
- سند زدن اموال به نام زن به معنای بخشش قطعی است، مگر خلاف آن ثابت شود.
- در طلاق توافقی، بهتر است تکلیف اموال به‌صورت دقیق مشخص و ثبت شود.
- حتی پس از طلاق هم، زن می‌تواند برای اجرت‌المثل یا شرط تنصیف اقدام کند.
نتیجه گیری
تقسیم اموال بعد از طلاق یکی از مهم‌ترین بخش‌های جدایی است که تأثیر زیادی در آینده اقتصادی طرفین دارد. اگر چه قانون حمایت‌هایی برای زن در نظر گرفته، اما آگاهی از حقوق قانونی، جمع‌آوری مدارک، و استفاده از مشاوره حقوقی خانواده می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در رسیدن به حق واقعی داشته باشد.
سوالات متداول
آیا زن می‌تواند نصف اموال شوهر را بعد از طلاق بگیرد؟
تنها در صورت وجود شرط تنصیف و رعایت شرایط قانونی.
آیا زن بعد از طلاق می‌تواند ملک مشترک را مطالبه کند؟
بله، در صورتی که ثابت شود در خرید آن سهم داشته یا شرط خاصی وجود داشته.
مهریه ربطی به تقسیم اموال دارد؟
خیر، مهریه حق مالی مستقل از بحث تقسیم اموال است.
