طلاق غیابی چیست؟
طلاق غیابی به نوعی از طلاق گفته می‌شود که در آن یکی از زوجین، بدون حضور طرف دیگر، درخواست طلاق می‌کند و دادگاه پس از بررسی شرایط و اطمینان از عدم حضور زوج یا زوجه، حکم طلاق را صادر می‌کند.
این نوع طلاق یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین انواع طلاق است که معمولاً در شرایط خاصی رخ می‌دهد؛ زمانی که یکی از زوجین به دلایلی مانند مفقودی، مهاجرت یا ترک منزل، در دسترس نیست و امکان حضور او در دادگاه وجود ندارد. این نوع طلاق، برخلاف طلاق توافقی یا طلاق به درخواست زوجین که با حضور هر دو طرف انجام می‌شود، نیازمند طی کردن مراحل قانونی دقیق و اثبات شرایط خاصی است.
به طور کلی، طلاق های غیابی زمانی محقق می‌شود که دادگاه نتواند فرد غایب را پیدا کند و او از طریق ابلاغ قانونی مطلع شود، اما همچنان در جلسات دادگاه حاضر نشود. در چنین شرایطی، دادگاه پس از بررسی مدارک و دلایل، حکم طلاق را به صورت غیابی صادر می‌کند تا فرد متقاضی بتواند به زندگی خود ادامه دهد.
مراحل طلاق غیابی چیست؟
فرآیندطلاق غیابی از طرف زن و مرد، تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارد. در حالی که مرد می‌تواند بدون نیاز به اثبات دلیل خاصی و تنها با پرداخت حقوق مالی زن، درخواست طلاق دهد، زن برای طلاق غیابی باید دلایل محکمه‌پسندی را به دادگاه ارائه و اثبات کند. این دلایل معمولاً در قالب عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل) مطرح می‌شوند که یکی از مصادیق اصلی آن، غیبت طولانی مدت زوج یا عدم پرداخت نفقه است. بنابراین، اگر به عنوان یک زن قصد دارید برای طلاق غیابی اقدام کنید، باید از همان ابتدا با مدارک و شواهد قوی، شرایط خود را به دادگاه ثابت کنید.
این نوع طلاق، چه از طرف زن و چه از طرف مرد، فرآیند حقوقی خاصی دارد که عدم آگاهی از آن می‌تواند منجر به اتلاف وقت و سردرگمی شود. شناخت مراحل صحیح، از ثبت دادخواست تا ابلاغ حکم، در کنار جمع‌آوری مدارک لازم، کلید موفقیت در این مسیر است. در ادامه این مقاله، به صورت کامل و جامع به شرایط طلاق غیابی، مراحل قانونی آن و تفاوت‌های این فرآیند از دیدگاه زن و مرد می‌پردازیم تا شما با دیدی باز و اطلاعاتی کامل، مسیر حقوقی خود را طی کنید.
تفاوت طلاق غیابی با طلاق عادی در چیست؟
تفاوت اصلی آن با طلاق عادی در نحوه ابلاغ و صدور حکم است. در طلاق عادی، زوجین باید در جلسات مشاوره و دادگاه حاضر شوند، اما در طلاق غیابی، فرد غایب پس از ابلاغ قانونی، در صورت عدم حضور، حق دفاع خود را از دست می‌دهد و دادگاه بر اساس شواهد موجود حکم صادر می‌کند. این فرآیند اغلب برای زمانی استفاده می‌شود که یکی از زوجین مجهول‌المکان باشد.
شرایط اصلی طلاق غیابی از طرف زن
قانون ایران، حق طلاق را به طور پیش‌فرض به مرد داده است، اما زن نیز تحت شرایط خاصی می‌تواند برای طلاق اقدام کند. در مورد طلاق های غیابی، زن باید وجود عسر و حرج را برای دادگاه اثبات کند. برخی از مهم‌ترین مصادیق عسر و حرج که می‌توانند مبنای طلاق غیابی قرار گیرند، عبارتند از:
- اثبات غیبت زوج و مجهول‌المکان بودن : اگر مرد به مدت طولانی (حداقل چهار سال) غایب باشد و هیچ اثری از او نباشد، زن می‌تواند برای طلاق اقدام کند. در این شرایط، زن باید با ارائه مدارک کافی، مجهول‌المکان بودن شوهر را ثابت کند.
- عدم تأمین نفقه برای مدت طولانی: اگر مرد به مدت شش ماه نفقه زن را پرداخت نکند و امکان الزام او به پرداخت نیز وجود نداشته باشد، این موضوع می‌تواند دلیلی برای طلاق غیابی به حساب آید. این یکی از شایع‌ترین دلایل طلاق غیابی از طرف زن است.
- اعتیاد و سوءرفتار زوج: اگر مرد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی اعتیاد داشته باشد و زندگی برای زن غیرقابل تحمل شود، این مورد نیز یکی از دلایل عسر و حرج محسوب می‌شود. همچنین، سوءرفتار و ضرب‌وشتم مرد می‌تواند دلیلی برای طلاق باشد.
مدارک طلاق غیابی از طرف زن
برای ثبت دادخواست این نوع طلاق و مدارک لازم، ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق غیابی را ثبت کنید. در دادخواست خود، باید به صورت دقیق و مستند، دلایل عسر و حرج خود را بیان کنید. مدارک لازم شامل:
- سند ازدواج
- شناسنامه و کارت ملی
- مدارک اثبات‌کننده عسر و حرج (مانند شهادت شهود یا مدارک عدم پرداخت نفقه)
روند رسیدگی در دادگاه و ابلاغ دادنامه
پس از ثبت دادخواست طلاق، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود. دادگاه تلاش می‌کند تا مرد را از طریق آدرس‌های موجود پیدا کند. اگر آدرسی در دسترس نباشد، از طریق آگهی در روزنامه کثیرالانتشار، ابلاغ به صورت قانونی انجام می‌شود. اگر پس از گذشت مهلت قانونی، مرد حاضر نشود، دادگاه بر اساس مدارک و شواهد زن، حکم طلاق غیابی را صادر می‌کند. در این فرآیند، مجموعه حقوقی حق گستران می‌تواند راهنمای شما باشد.
طلاق غیابی از طرف مرد
برای طلاق های غیابی از طرف مرد، فرآیند نسبتاً ساده‌تری دارد. مرد می‌تواند بدون نیاز به اثبات دلیل خاصی، درخواست طلاق غیابی را به دادگاه ارائه دهد. در این شرایط، مرد باید ابتدا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق را ثبت کند.
پس از ثبت دادخواست، دادگاه تلاش می‌کند تا زن را پیدا کند. اگر زن نیز مجهول‌المکان باشد، ابلاغ از طریق روزنامه انجام می‌شود. اگر زن در جلسات دادگاه حاضر نشود، دادگاه پس از بررسی شرایط و اطمینان از پرداخت حقوق مالی زن، حکم طلاق غیابی را صادر می‌کند. مرد موظف است تمام حقوق مالی زن از جمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و سایر موارد را به صورت کامل بپردازد تا حکم طلاق اجرا شود.
حقوق مالی زن در طلاق غیابی
در طلاق غیابی، حقوق مالی زن به هیچ وجه نادیده گرفته نمی‌شود. زن می‌تواند همزمان با دادخواست طلاق، درخواست خود را برای دریافت مهریه، نفقه معوقه و اجرت‌المثل ایام زوجیت نیز ثبت کند. دادگاه در حکم خود، مرد را ملزم به پرداخت این حقوق می‌کند.
- مهریه: در طلاق غیابی، مهریه زن کاملاً به او تعلق می‌گیرد.
- نفقه: اگر نفقه معوقه‌ای وجود داشته باشد، زن می‌تواند آن را مطالبه کند.
- اجرت‌المثل: اجرت‌المثل به زنانی تعلق می‌گیرد که در طول زندگی مشترک، کارهای خانه را به قصد عدم تبرع (بدون قصد بخشش) انجام داده‌اند و می‌توانند این موضوع را در دادگاه اثبات کنند.
این فرآیند پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و برای اطمینان از دریافت کامل حقوق مالی از بهترین مشاوره طلاق در نیک وکیل استفاده کنید.
نکات حقوقی مهم در مورد طلاق غیابی
- حکم غیابی و واخواهی: حکمی که به صورت غیابی صادر می‌شود، قطعی نیست. فرد غایب می‌تواند تا ۲۰ روز پس از اطلاع از حکم، در دادگاه حاضر شده و درخواست واخواهی کند. واخواهی به معنای اعتراض به حکم غیابی و درخواست رسیدگی مجدد است.
- وکالت در طلاق: اگر زن از شوهر خود وکالت در طلاق داشته باشد، حتی در صورت غیبت مرد، نیازی به طی فرآیند طلاق غیابی نیست. زن می‌تواند با استفاده از وکالت خود، برای طلاق اقدام کند.
- انتخاب وکیل متخصص: فرآیند طلاق غیابی به دلیل پیچیدگی‌های قانونی و نیاز به اثبات دلایل، بسیار زمان‌بر و دشوار است. حضور یک وکیل متخصص می‌تواند این مسیر را بسیار ساده‌تر و سریع‌تر کند.
در پایان، طلاق غیابی یک راه حل قانونی برای پایان دادن به زندگی مشترکی است که یکی از طرفین آن حاضر نیست. این فرآیند، به خصوص از طرف زن، پیچیدگی‌های زیادی دارد و نیازمند اثبات شرایطی مانند عسر و حرج است. در مقابل، مرد می‌تواند به سادگی و تنها با پرداخت کامل حقوق مالی زن، درخواست طلاق غیابی را ارائه دهد. شناخت دقیق مراحل قانونی، از ثبت دادخواست تا ابلاغ حکم و همچنین آگاهی از حقوق مالی زن در این نوع طلاق، می‌تواند به شما در طی کردن این مسیر کمک کند.
سوالات متداول
چقدر طول می‌کشد تا حکم طلاق غیابی صادر شود؟
مدت زمان صدور حکم طلاق غیابی بسته به شرایط پرونده، تلاش برای ابلاغ و سایر مسائل حقوقی متفاوت است، اما معمولاً از چند ماه تا یک سال به طول می‌انجامد.
آیا برای طلاق غیابی باید مهریه را ببخشم؟
خیر، در طلاق غیابی نیازی به بخشیدن مهریه نیست و زن می‌تواند تمام حقوق مالی خود را دریافت کند.
اگر بعد از طلاق غیابی، زوج پیدا شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر زوج تا ۲۰ روز پس از ابلاغ حکم، اعتراض (واخواهی) کند، پرونده دوباره به جریان می‌افتد.
آیا در طلاق غیابی، زن می‌تواند حضانت فرزندان را بگیرد؟
بله، حضانت فرزندان در طلاق غیابی نیز بر اساس مصلحت کودک و تصمیم دادگاه تعیین می‌شود.